Հայ արաբական պայմանագիր

7րդ դարում Արաբական թերակղզում ստեղծվում է Իսլամը և սկսվում են արաբական արշավանքները։Հաջորդաբար պարտության մատնելով Բյուզանդիային և Պարսկաստանին արաբները 640 թվականին ներխուժում են Հայաստան։ Նվաճում են հարավային մասը և ետ են վերադառնում։Հաջորդ արշավանքը 642-643թթ արաբբները գրավում են Հայաստանի մեծ մասը։

650ական թվականներին հայոց իշխան էր Թեոդորոս Ռշտունին դիմադրեց արաբներին։

Նա դիվանագիտական ճիշտ քայլ է ձեռնարկում և որոշում է պայմանագիր կնքել արաբների հետ։ 652թվականին կնքվում է հայ-արաբական պայմնանագիրը , ըստ որի՝

• հայերը 3 տարի հարկ չէին վճարելու, իսկ հետո վճարելու էիին այքան , որքան ցանկանան
• իրավունք ունեին պահել 15 հազար այրուձի
• եթե բյուզանդացիները ներխուժեն Հայաստան, ապա արաբները պետք է օգնեի հայերին։

Արաբները հաջորդաբար գրավում են Հայաստանը, Վրաստանը և Աղվանքը։ 701 թվականին ստեղծվում է 1 վարչական միավոր և անվանվում Արմենիա։ Հարկերը բարձրացվում են , ժողովրդի վիճակը ծանրանում է և սկսվում են հակաարաբական ապստամբություններ։

Առաջին ապստամբությունը տեղի է ունենում 703 թվականին Ակոռի գյուղի մոտ։Հայերը հաղթում են ։ Հայաստանի տարբեր վայրերում սկսվում է ապստամբական շարժում։Սրանք հաճախ են տեղի ունենում։ Հիմնականում արաբները կարողանում են ճնշել ապստամբությունները, բայց չեն կարողանում կոտրել հայերի ազատագրական ոգին։

Ամենավճռական ապստամությունը տեղի է ունենում 850-855թթ։ 882թվականին Հայաստանը վերջնականապես ճշելու նպատակով, այստեղ է գալիս թուրք զորավար Բուղան, արաբական հազարանոց զորքով։

3 տարի տևած պայքարում արաբները որորշում են նահանջել և հասկանում են, որ զենքի ուժով չեն կարող ճնշել հայերին։

Հայաստանում հաստատվում է ինքնավարությունը։